ABŞ Dövlət Departamenti Rusiyanın həftə sonu peyk əleyhinə silahların sınaqdan keçirdiyi iddia edilən bəyanatını verib. Bununla yanaşı, test zamanı yaranan qırıntıların Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya təhlükə yarada biləcəyi iddia edilir.
Qazeta.info bildirir ki, bu barədə "Kommersant" "Roskosmos"a və Müdafiə Nazirliyinə müraciətlər göndərib.
"Rusiya ehtiyatsızlıqdan peyklərindən birinə qarşı peyk əleyhinə silahların məhvedici sınağını keçirdi. Nəticədə nəzarət altında 1,5 mindən çox fraqment var idi. Hazırda bütün ölkələrin maraqlarına təhlükə yaradan kiçik kosmik qırıntıların yüz minlərlə fraqmenti var idi. Bu barədə bazar ertəsi Dövlət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Ned Prays bildirib. "Sınaq İsS-də astronavtlar və astronavtlar üçün təhlükəni əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq".
Prays əlavə edib ki, "ABŞ Rusiyanın bu məsuliyyətsiz hərəkətlərinə cavab vermək üçün müttəfiq və tərəfdaşlarla işləyəcək".
Bu arada Pentaqon Rusiyanın peyk əleyhinə silahlarla hazırlandığı iddia edilən silahların Abş-ı təhdid etdiyini bildirib və yer kürəsinə yaxın kosmosun inkişafı üçün dünyanın ümumi normalara ehtiyacı olduğunu qeyd edib.
Dövlət Departamentinin yaxınlaşan bəyanatı barədə ilk olaraq CnN Twitter-də məlumat verib.
ABŞ həftə sonu Rusiya peyk əleyhinə silahların böyük sınağından çox narahatdır. ABŞ-ın iki rəsmisinin sözlərinə görə, Dövlət Departamenti bu barədə bəyanat hazırlayır. ABŞ Kosmik Komandanlığı qeyri-adi "qırıntı hadisəsi"nin baş verdiyini təsdiq edir. Bu barədə CNN-in milli təhlükəsizlik müxbiri Kyli Atwood yazıb.
"ABŞ Kosmik Komandanlığı kosmosda qırıntıların yaranmasına səbəb olan hadisədən xəbərdardır. Biz dağıntıların ərazisinin müəyyən edilməsi üçün fəal işləyirik və təhlükə yarandığı halda peyklərin manevri üçün lazım olan informasiyanı bütün kosmik güclərə verməyə çalışacağıq". "ABŞ Kosmik Komandanlığı", həmkarı Cim Schiutto əlavə edib.
Qeyd edək ki, son günlər Rusiya Federasiyasının Müdafiə Nazirliyi peyk əleyhinə silahların sınaqları barədə məlumat verməyib.
ABŞ bundan əvvəl Rusiyanı peyk əleyhinə raketlərin təhlükəli sınaqlarını keçirməkdə ittiham edib.
Bu arada BMT-nin Silahsızlaşdırma Araşdırmaları İnstitutunun (Cenevrə) böyük tədqiqatçısı, "Rusiyanın strateji nüvə silahları" layihəsinin direktoru Pavel Podviq diqqəti cəlb edib. O, kosmik obyektləri izləmək qabiliyyətinə malik kommersiya şirkətlərinin orbitdə fraqmentlərin tapıldığı barədə məlumat verməsi ilə diqqəti cəlb edib. Bu, Sovet kosmik aparatlarından biri olan "Kosmos-1408" 1982-ci ildə işə salınıb və çoxdan fəaliyyətini dayandırıb. Məsələn, Britaniyanın "Seradata" şirkətinin mütəxəssisləri iddia edirlər ki, "14 ədəd qırıntı tapılıb".
"Bir az əvvəl Rusiya naviqasiya xəbərdarlığı notam dərc etdi. NotAM noyabrın 15-dən 17-dək olan dövr üçün uçuşlar üçün Barents dənizi və Laptevlər dənizində bir sıra əraziləri bağladı. Belə ərazilərin bağlanması Plesetsk kosmodromundan raket atışları ilə bağlıdır və onların konfiqurasiyası ballistik raket sınaqları zamanı bağlananlardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir, - Pavel Podviq izah edir. - 2020-ci ilin dekabrında ABŞ Kosmik Komandanlığı açıq şəkildə bildirmişdi ki, bu ərazilərin bağlanması ilə bağlı sınaq anti-peyk sisteminin sınağıdır. "Nudol" adı ilə tanınan bu sistemin sınaqları 2014-cü ildə başlayıb".
Qəzetin ehtimalına görə, orbital fraqmentlərin əmələ gəlməsinin səbəbi real hədəfə qarşı anti-peyk sisteminin sınağı ola bilər. Bu, "Kosmos-1408" idi.
"Bu günə qədər Rusiya orbitdəki obyektlərin məhvi ilə sınaqlar aparmayıb (Ssrİ sonuncu belə sınağı 1982-ci ildə keçirib). " "Kosmos-1408" təxminən 500 km hündürlüyə malik orbitdə idi.Onun məhv edilməsi, şübhəsiz ki, digər kosmik obyektləri təhdid edə biləcək çoxsaylı fraqmentlərin yaranmasına gətirib çıxarmalıdır", - ekspert qeyd edir.
"Vatfor" layihəsinin həmtəsisçisi Dmitri Ştefanoviçin "İmEMO RAS"un Beynəlxalq Təhlükəsizlik Mərkəzinin tədqiqatçısı da Rusiyanın aerokosmik müdafiənin inkişaf etmiş komplekslərindən birinin raket əleyhinə sınaqdan keçə biləcəyini istisna etmir. NotAM-ın bildirişləri Plesetsk kosmodromundan müvafiq buraxılışı barədə, ehtimal ki, dərc edilib. Ekspert etiraf edir ki, anti-peyk tapşırıqları deyil, raket əleyhinə işlər həyata keçirilib. "Bundan əvvəl Hindistan, Çin və Birləşmiş Ştatlar da sonuncunun məhvi ilə birbaşa peyklərdə raketləri sınaqdan keçirdilər. Lakin elmi və ekspert cəmiyyəti bu cür sınaqları lazımsız yerə təhlükəli hesab edir", - deyə o, "Kommersant"a bildirib.
"Seradata" xəbərindən belə məlum olur ki, Rusiyanın "Kosmos-1408" tərəfindən endirilmiş dağıntılar Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya (ISS) təhlükə yarada bilər.
Bundan əvvəl bazar ertəsi məlum olub ki, İsS-də olan astronavtlar stansiya ilə qırıntıların toqquşma təhlükəsi ilə əlaqədar gəmidə gizlənməli olub. Eyni zamanda, məlum olub ki, biz peykin dağıntılarından danışırıq, amma hansının olması dəqiqləşdirilməyib. Bir neçə saat sonra elan olundu ki, təhlükə keçib, lakin növbəti yaxınlaşma çərşənbə axşamı 11:38-dən 11:44 Moskva vaxtı ilə gözlənilir. Ekipaj yenidən gəmidə gizlənməli olacaq.
İsS-də rus kosmonavtları Anton Şkaplerov və Piter Dubov, həmçinin NASA-nın astronavtı Mark Vande Hai var. Noyabrın 12-də Crew Dragon-3 daha dörd astronavtla stansiyaya limana girdi, ekipaja Raja Chari, Tom Marshburn, Kayla Barron (NASA) və Matthias Maurer (ESA) daxil idi.
"Kommersant""Roskosmos"a müraciət göndərdi.
Rİa Novosti xəbər agentliyi aydınlıq gətirir ki, bu, son vaxtlar İsS-dən kosmik qırıntıların təhlükəli yaxınlaşması ilə bağlı ilk hal deyil: "Noyabrın 10-da stansiya Çin hava peyki "Fengyun-1C"nin fraqmentindən qaçırıb. Çin ordusu bu parçanı 2007-ci ildə peyk əleyhinə silahların sınaqları zamanı vurub".
Qeyd edək ki, digər peyk izləmə sistemlərindən birinin məlumatına görə, "Kosmos-1408" hələ də orbitdədir.
Pavel Podviq izah edir: "ABŞ hakimiyyətinin danışdığı "hadisə"nin dəqiq mahiyyəti və onun orbitdəki obyektlər üçün təhlükə dərəcəsi yaxın gələcəkdə aydınlaşdırılmalıdır. Belə ki, ABŞ Kosmik Komandanlığı orbitdə tapılan fraqmentlər üzrə kataloq məlumatlarına daxil olacaq".
Xatırladaq ki, Rusiya Çinlə birlikdə BMT-də kosmosda silahların yerləşdirilməsini qadağan etmək təşəbbüsü irəli sürür. "Kosmosun konfliktlər meydanına çevrilməsi riskləri çox real forma alır. BMT-yə üzv olan bir sıra dövlətlər kosmosda silah yerləşdirmək, kosmik obyektlərə güc (həm kinetik, həm də qeyri-kinetik) potensialını artırmaq və öz hərbi üstünlüyünə nail olmaq məqsədilə kosmosdan müharibə üçün istifadə etmək kursunu həyata keçirirlər. Bunu BMT Baş Assambleyasının Birinci Komitəsində keçirilən ümumi siyasi debat zamanı Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Qeyri-silah və silahlara nəzarət şöbəsinin müdiri Vladimir Yermakov deyib.
Onun sözlərinə görə, Moskva hesab edir ki, ayrı-ayrı dövlətlər arasındakı münasibətlərdə mövcud fərqlərdən asılı olmayaraq, kosmosun düşmənçilik meydanına çevrilməsinin qarşısını almaq beynəlxalq ictimaiyyətin ümumi maraqlarına cavab verir.
